Senses Cultural: روزنامه اطلاعات که از جمله روزنامههای خوشنام و معتبر ایران به شمار میرود گزازشی تفضیلی از فعالیتهای بنیاد Senses Cultural و موسسه شکرانه مودت جهانی منتشر کرده است. در این گزارش که در قالب گفت وگویی تفضیلی با خانم طاهره شفیعی منفرد انجام شده است، عمده فعالیتهای بنیاد از بدو تاسیس تا کنون مرور و درباره آنها و نیز فعالیتهای مهم بنیاد احساسات فرهنگی توضیح داده شده است.
این گزارش گفت وگو را با هم بخوانیم.
طاهره جوادیفرد (شفیعی منفرد) در می ۲۰۱۲ با هدف انجام فعالیتها و تبادلات صلحآمیز به نفع بشریت و محیطزیست، یک سازمان خیریه فرهنگی به نام «احساسات فرهنگی» (senses Cultural) در ساکرامنتوی کالیفرنیا تأسیس کرد. خودش میگوید: «وجود چنین مرکزی را بسیار موردنیاز میدیدم تا در آن بتوان با استفاده از هنر برای اهداف انساندوستانه مانند مسایل زیستمحیطی کاری انجام داد». موسسهای وابسته به این سازمان خیریه با نام «شکرانه مودت جهانی» همزمان در ایران مشغول فعالیت است که بیشتر در زمینه کمک به ارتقای دانش اوتیسم در ایران تلاش میکند.
شاید این تنها سازمان خیریه ایرانی-آمریکایی باشد که ثبت شده و به خاطر سابقه ۲۰ ساله فعالیت و با توجه به ارتباطات فرهنگی خوبی که با مراکز مختلف برقرار کرده، دولت آمریکا آن را بهعنوان یک خیریه رسمی، یعنی خیریه معاف از مالیات، به رسمیت شناخته است.
نمایشگاهی روی دیوار
بنیاد احساساتفرهنگی در سال ۲۰۱۲ با کمک سناتور «سم بلیتلی» که بعدها از سیاست کناره گرفت، اولین برنامه برای شناساندن فرهنگ ایران با نام «قلب ایران» را روی دیواری در کنار دفتر فرمانداری کالیفرنیا برگزار کرد که شامل مطالبی از فرهنگ ایران و آثاری از هنرمندان جوان ایرانی بود. در آن نمایشگاه دیواری دهروزه، سخنانی از ریچارد فرای، ایرانشناس نامدار آمریکایی، درباره تمدن پارسی و نقش ایرانیان در جهان به اضافه عکسهای زیبایی از طبیعت و فرهنگ ایران ارائه شد که مورد توجه و استقبال بسیاری قرار گرفت و همه کسانی که سمتی در فرمانداری داشتند یا برای کاری به آنجا مراجعه میکردند از آن دیدن کردند؛ این در حالی بود که مدتها میشد از ایران تصویر خوبی به جامعه آمریکا ارائه نشده بود و آن نمایشگاه بار دیگر عشق و هنر ایرانیان را به مردم آمریکا یادآوری کرد.
برنامه بعدی این سازمان، کنفرانسی درباره اثرات تحریم بر روی سلامت مردم ایران بود که در سال ۲۰۱۴ در دانشگاه دیویس کالیفرنیا برگزار شد و مورد تقدیر شهردار دیویس و رییس دانشگاه قرار گرفت. در آن کنفرانس، دو وکیل زبردست نیویورکی بهخوبی نشان دادند که چرا تحریمها علیه ایران، ناجوانمردانه است. خوشبختانه بعد از مدتی مذاکرات ۱+۵ نیز وارد مرحله جدیتری شد و ایران توانست حرف خود را به جهان بگوید.
خانم منفرد میگوید: همراستا با مذاکرات، بنیاد ما نیز اطلاعاتی در این زمینه انتقال داد. همه کسانی که در راه ایجاد مکالمه بین دو کشور تلاش کردند، در عوض کردن اذهان مردم دو کشور نسبت به یکدیگر موثر بودند. البته در چنین مواردی شما از طرف کانونهای ایرانی تشویق نمیشوید زیرا آنها میترسند که موقعیتشان در معرض خطر قرار بگیرد، ولی با همه این حرفها ما در کنفرانس دانشگاه دیویس نشان دادیم که مردم صلحجوی ایران شایسته تحریم نیستند.
مبارزه با سوزاندن زبالههای نظامی
پرداختن به مسایل جهانی در حوزه محیطزیست که بهنوعی به مشکلات موجود در ایران نیز بپردازد، از دغدغههای سازمان خیریهای است که خانم منفرد متولی تأسیس آن شد. بیسبب نبود که کنفرانس بعدی این سازمان، به آثار سوء جنگ عراق در خاورمیانه پرداخت.
در آن کنفرانس که در دانشگاه سن فرانسیسکو برگزار شد، طاهره منفرد، مجری طرح و مدیر بنیاد احساسات فرهنگی، با بیان اینکه یکی از اهداف این بنیاد، گسترش صلح و توجه به وضعیت زنان و کودکان در خاورمیانه است، گفت برای جلب توجه افکار عمومی و نهادها و ارگانها به وضعیت اسفبار در عراق و تاثیر آن بر زنان و کودکان تلاش میکند.
در کنفرانس دانشگاه سن فرانسیسکو، خانم کارن کانینگ ابوزید، یکی از اعضای فعال سازمان ملل در زمینه کمکهای انساندوستانه، درباره تاریخچه پناهندگان و تلاشهایی که در این زمینه توسط نهاد زیر نظر و همراه او انجام میگیرد سخن گفت. سپس خانم دکتر مژگان صوبی اصفهانی، استاد دانشگاه میشیگان، به بیان نتایج تحقیق تازه خود درباره تاثیر جنگ عراق بر کودکان و زنان پرداخت و به وجود برخی نارساییهای جوی و تاثیر آن بر سلامت کودکان با نمایش عکس و اسلاید پرداخت. وی که درباره بمبارانهای کشور عراق توسط ارتش آمریکا مطالعه میکند، اثبات کرد که تیتانیوم بمبها وارد خاک عراق شده و علاوه بر آلوده کردن خاک، از طریق سوزاندن زبالههای نظامی ارتش طی ده سال، وارد هوا و آب شده و آنها را نیز مسموم کرده است، بهطوری که سربازان آمریکایی و همسایگان عراق نیز از گردش ذرات آلوده بینصیب نمیمانند.
سوزاندن زبالههای نظامی در هوای آزاد و انفجار تسلیحات جنگی برای سلامت انسان و محیط مخاطرهآمیز است، باوجوداین آمریکا در سراسر جهان در پایگاههای نظامی خود بهویژه در عراق و افغانستان انواع زبالههای نظامی را در هوای آزاد میسوزاند. نتیجه این کار، آزادشدن انواع گازهای بسیار سمی است که علاوه بر آلودگی محیطزیست و تهدید سلامت مردم، منطقه را با خطر مواجه میکند و یک حرکت زیستمحیطی جدی برای نجات و سالمسازی این مناطق لازم است.
اوتیسم، بیماری قرن
پروژه بعدی خیریه احساساتفرهنگی در کنفرانس دانشگاه سنفرانسیسکو کلید میخورد. طاهره منفرد درباره این اتفاق میگوید: در آن کنفرانس، پروفسور «رندی هگرمن» از موسسه مایند را به من معرفی کردند که از من خواست به آنها کمک کنم تا میدان تحقیقات اوتیسم در ایران باز شود. موسسه مایند، وابسته به دانشگاه دیویس است و درباره شناخت فعالیتها و واکنشهای مغز از جمله در برخورد با بیماری اوتیسم تحقیق میکند.
هرچه میدانهای تحقیقات وسیعتر باشد، اطلاعات علمی مبتنی بر آنها قویتر میشود. وضعیت اوتیسم (نوعی اختلال در یادگیری مهارتها و روابط اجتماعی) در جامعه ۷۰ میلیونی ایران، متأثر از محیط زیست و شرایطی است که اطلاعاتی از آن در دست نبود، حالآنکه اوتیسم در ایران نیز به شدت در حال رشد است و برنامه رسمی و بینالمللی هم در این زمینه انجام نشده و خانوادههایی که فرزند مبتلا به اوتیسم دارند، مشکلات بسیاری دارند.
در آن زمان محققانی که در زمینه اوتیسم کار میکردند، با خاورمیانه و بهویژه ایران رابطه علمی چندانی نداشتند. دولت آمریکا اعلام کرده بود اوتیسم، سریعترین رشد را نسبت به بیماریهای دیگر در میان کودکان تازهمتولدشده دارد. آنها همچنین احتمال دادند این سیر تا سال ۲۰۲۰ میلادی بهصورت تصاعدی افزایش پیدا کند. کریستین امانپور، خبرنگار سی.ان.ان، اعلان خطر کرد که همه دنیا باید در برابر اوتیسم دست به دست هم بدهند. تحقیقات ژنتیک نشان میدهد در هر کشور، مواردی از تأثیرات زیستمحیطی یا موروثی بر روی روند رشد اوتیسم دیده میشود و هنوز مشخص نیست چرا آمار آن در میان نوزادان زوجهای جوان درحال افزایش است.
مدیر بنیاد احساسات فرهنگی میگوید: موسسه مغزی مایند با بیست کشور دنیا در تعامل است و ارتباطات منطقهای میتواند آنان را در غنیتر کردن تحقیقاتشان یاری کند. وجود نیاز به گستردهتر کردن حوزه تحقیقات اوتیسم در خاورمیانه، باعث شد تا نقش داشتن در این زمینه برای من بهعنوان یک زن ایرانی مهمتر شود. در نتیجه به دفتر استادان بنام ایرانی از جمله دکتر کمال خرازی رفتم و خوشبختانه ایشان از همکاری استقبال کرد. البته از طرف برخی افراد در ایران، مشکلاتی در کار ما ایجاد شد اما با معرفی به فاطمه هاشمی، رییس بنیاد امور بیماریهای خاص، موفق شدیم در سال ۲۰۱۵ اولین همایش بینالمللی در زمینه اوتیسم را در ایران برگزار کنیم که متأسفانه بهدلیل هماهنگ نشدن و تأخیر در صدور ویزا، فقط دو استاد خارجی در آن شرکت کردند؛ رابرت مید، مشاور تبادلات علمی موسسه مایند و فلورا تسون، نماینده بنیاد مطالعات ژنتیک.
طاهره منفرد میافزاید: خانم هاشمی از بسیاری از تشکیلات ایرانی از جمله آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی، سازمانهای بیمه اجتماعی و دانشگاهها افرادی را دعوت کرد که باعث شد آن کنفرانس نه تنها در زمینه انتقال خبر و اعلام هشدار در این زمینه که اوتیسم را باید جدی گرفت، موثر واقع شود، بلکه دانشگاهها شروع به مذاکره و تبادلات علمی با ما کنند. خوشبختانه مارچ سال گذشته از طرف دولت آمریکا لیسانسی به من داده شد که در واقع گواهی و اجازه رسمی برای هرگونه تبادلات علمی- تحقیقی در زمینه اوتیسم و تندرستی در ایران بود. صدور این مجوز در آن شرایط و با وجود رییسجمهور جدید آمریکا، پدیدهای اعجابانگیز بود.
تأثیر سوارکاری بر افراد اوتیستیک
به همین ترتیب، بنیاد احساسات فرهنگی با کمک خانم هاشمی و بنیاد امور بیماریهای خاص، دومین کنفرانس بینالمللی در رابطه با اوتیسم را در روزهای نهم و دهم دسامبر گذشته برگزار کرد که طی آن ده پروفسور محقق و چهار روانشناس برجسته دنیا به ایران آمدند. همچنین اولین کارگاه علمی برای تربیت مربیان اوتیسم در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد که با استقبال دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی مهم مواجه شد. بخشی از کارگاهها برای والدین برگزار میشد تا آموزشهای لازم به آنان داده شود.
همزمان دانشگاه اصفهان از متولیان کنفرانس دعوت کرد تا استادان و کارشناسان خود را به اصفهان ببرند. آن سفر انجام شد و مورد استقبال مراکز فرهنگی و خیریههایی که در زمینه اوتیسم فعالیت میکردند، قرار گرفت، بهطوری که قرار شد کنفرانس بعدی در اصفهان برگزار شود.
خانم منفرد با بیان این موضوع میگوید: آن برنامه، دستاوردهایی غنی داشت و باعث شد برنامهریزیهای وسیعی درباره تحقیقات ژنتیک و تبادلات علمی در زمینه شناخت، مشاوره و معالجه اوتیسم داشته باشیم. قصد داریم کارگاههای آموزشی با مربیان برجسته برگزار کنیم تا بتوانیم روشهای تربیتی مدرن در حوزه اوتیسم را معرفی کنیم، مانند کلاسهای تربیت اسب که تابستان گذشته با همکاری خانم شهناز کریمی، رییس اداره آموزش و پرورش استثنایی شهر تهران اجرا کردیم.
ارتباط با اسب چگونه میتواند بر روند بیماری اوتیسم موثر واقع شود؟ خانم منفرد در پاسخ به این پرسش میگوید: چندسالی است که روی تأثیر بودن افراد اوتیستیک در کنار حیوانات، بهویژه اسب کار میشود. بهنظر میرسد حرکات تعادلی که کودکان اوتیستیک روی اسب دارند، بر فعل و انفعالات مغزی آنها تأثیر دارد، از اضطرابشان کم میکند و آرامش و فراگیریشان را افزایش میدهد. اسبهای نجیب با آرامش و صبوری به بچهها اجازه میدهند تا نزدیکشان شوند، از آنها بترسند یا حتی جیغ بزنند و هیجان خود را بروز دهند. بنابراین سعی کردیم این سیستم تربیتی را برای آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم به ایران وارد کنیم.
با مساعدت مهندس غزاله منتظم، رییس کمیته جانبازان و افراد دارای معلولیت فدراسیون سوارکاری، این کار در مرتع یک فرد نیکوکار انجام شد. به گفته خانم منتظم، بچههای مبتلا به اوتیسم با حیوانات و به خصوص اسب ارتباط ویژهای برقرار میکنند، درنتیجه سوارکاری میتواند بهخوبی در روند بهبود ارتباطاجتماعی و تربیتپذیری این بچهها موثر واقع شود. افراد زیادی مبتلا به اوتیسم هستند که الان به شکل حرفهای در باشگاههای سوارکاری کار میکنند.
تربیت مربیان کودکان اوتیستیک
رییس بنیاد احساسات فرهنگی با بیان اینکه آموزش هنر و موسیقی به کودکان اوتیستیک از برنامههای آینده این بنیاد است، میگوید: هماکنون ژاپن و چین روی پروژههای خاصی در موسسه شناخت مغزی مایند سرمایهگذاری میکنند، از جمله «مدل دنور» که از دستاوردهای پروفسور سالی راجرز از دانشگاه دیویدسن است و بهوسیله آموزش و تربیت خاص کودکان صفر تا سه سال، بسیاری از مشکلات بعد از سه سالگی آنان را حل میکند.
در این مدل، سالی راجرز مستقیما روی تعدادی از مربیان کودکان اوتیستیک تمرکز میکند، نماینده خود را میفرستد تا توانعلمی و مهارت مکالمه به زبان انگلیسی را در آن مربیان محک بزنند. سپس یک برنامه تدریسی ۱۰-۷ روزه ترتیب میدهد و بعد از آن دوباره از مربیان امتحان میگیرد. آنها باید طی هفت ماه تا یک سال، از زمینههای تربیتی که بازتاب این آموزش است، فیلمهای آموزشی تهیه و ارائه کنند. اگر قابل قبول باشد، لیسانس مستقیم دریافت میکنند و میتوانند خودشان به تربیت مربی بپردازند.
طاهره منفرد میافزاید: در این زمینه از همان ابتدا به کمک دانشگاه دیویس و با حمایت موسسه مغزی مایند، یک بورسیه تحصیلی هم ایجاد شد. به زودی از پروفسور رندی هگرمن، مدیر ارشد اجرایی مایند، مشاوره خواهیم گرفت تا افراد طی دورههای کوتاهمدت ششماهه تا دوساله، در زمینه تحقیقات بالینی و ژنتیکی، رفتاردرمانی و گفتاردرمانی دوره ببینند و برای دکترا و پستدکترا اقدام کنند.
وی تأکید میکند: کار استادانی که از طرف ما معرفی شوند، سریعتر پیگیری میشود. تابهحال سه دانشجو پذیرفته شدهاند که یکی از آنها موفق شد بورسیه کامل یکی از دانشگاههای کانادا را بگیرد. در آمریکا نیز برای ایجاد تسهیلات برای دانشجویان، مشغول مذاکره با سیاستمداران و قانونگذاران هستیم. ایجاد بورسیه میتواند در ایجاد صندوقهای اعتباری که به این دانشجویان کمک میکند، موثر باشد. اکنون در حال مذاکره با یک دانشگاه دیگر هم هستیم و نیکوکاران ایران و آمریکا میتوانند در این راه کمکمان کنند.
هنر برای اوتیسم
یکی از فعالیتهای جانبی بنیاد احساسات فرهنگی که از قلم، فیلم و هنر برای تبادلات اجتماعی استفاده میکند، ایجاد نمایشگاه «هنر برای اوتیسم» است که دومین دوره آن آذرماه سال جاری در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد. اولین دوره نمایشگاه، سال گذشته با کمک فرهنگسرای نیاوران و مدیریت عطیه رضوی با شرکت بیش از ۴۴ هنرمند شکل گرفت که قسمتی از فروش تابلوها برای تبادلات علمی و اعزام دانشجو هدیه و هزینه شد.
امسال و در دومین نمایشگاه هنر برای اوتیسم، صد هنرمند مشارکت داشتند و نسبت به سال قبل، بخش بیشتری از فروش آثار خود را به خیریه اختصاص دادند. خانم منفرد امیدوار است که عنوان «هنر برای اوتیسم» به برندی برای بنیاد خیریهاش تبدیل شود و او بتواند این نمایشگاه را در اروپا و آمریکا نیز برگزار کند تا تمرکز بر تحقیقات اوتیسم را بالا ببرد.
رییس بنیاد احساسات فرهنگی میگوید: باتوجه به مراودات علمی و نشستها وکارگاههایی که برگزار شده است، میتوانم بگویم که اطلاعات ایران در زمینه اوتیسم در سطح خوبی قرار دارد اما در مدیریت و روشهای اجرایی نقص داریم و باید دستاوردهای علمی خود را با دنیا منطبق کنیم. امیدواریم ارتباطاتمان با مراکز علمی دنیا جهت قویتری به فعالیتها بدهد و ایران بتواند در زمینه مطالعات و تحقیقات پیشرفت کند.
خانم منفرد میافزاید: خیریه احساسات فرهنگی، خیریهای کوچک اما پرتوان با ارتباطات آکادمیک قوی است که با سرمایه شخصی و بنا به اعتقادات شخصی بنا نهاده شده است. امیدواریم بتوانیم حمایت نیکوکاران ایران و آمریکا را جذب کنیم. همه میتوانند با مراجعه به سایت بنیاد، به اهداف خیریه ما کمک کنند.
وی تأکید میکند: با توجه به اهداف خیریه، هیچ مشکلی برای ایجاد ارتباط با انجمنهای اوتیسم و مراکزی که در این حوزه فعالیت کردهاند، نداریم و از آنها دعوت میکنیم که در بخشهای مرتبط به ما بپیوندند تا در این جریان علمی تعامل داشته باشیم و نهایتا منجر به آرامش خانوادهها و بهبود وضعیت اوتیسم در ایران شویم.
گزارشگر: ارمغان زمان فشمی