Sensescultural: توران میرهادی، بانوی تاثیرگذار ایرانی بعد از چند مدتی که در کما بود، در نهایت روز سهشنبه ۱۷ آبانماه ۱۳۹۵ در گذشت.
نگاهی به کارنامه بیش از ۷۰ سال تلاش و فعالیت خستگیناپذیر توران میرهادی نشان میدهد که او عاشق آموختن و آموزاندن بود. خانم میرهادی از تربیت خانوادگی منحصر به فردی بهرهمند بود، اما خود نیز دمی از تلاش و آموختن دست نکشید و هر روزنهای را که به رویش بستند خود بر در دیگری کوبید و راهی تازه برای خود باز کرد.
او به صرافت دریافته بود که ریشه تمامی مشکلات کشور در فقر آموزش و از آن مهمتر روش آموزش است. این روش درست آموزش است که اگر با معیارهای خوب و مناسبی طراحی و اجرا شود، آدمیان و دانشآموزان را به سمت خلاقیت و نوآوری سوق میدهد و آنها را از ماندن و درجا زدن و زندگی طوطیوار و مرداب گونه رهایی میبخشد و سرریز چنین شیوهای در آموزش نهایتا وجود افرادی با اعتماد به نفس و خلاق در جامعه است که در هر شغل و سمتی میتوانند صداقت و درستی را سرلوحه کار خویش قرار دهند.
درکی که او از مقوله آموزش داشت و نیز تحصیل ادبیات و پیشینه آن در نزد برخی از آموزگاران خلاق و نامبردار این شاخه در داخل( جبار باغچهبان و محمدباقر هوشیار) و نیز در خارج( فرانسه) به او این ظرفیت را بخشید که بتواند با نگاهی نقادانه سامانه آموزش و پرورش ایران را مورد ارزیابی قرار دهد و پروژه و برنامه خود برای چنین کاری را بنا گذارد.
مدرسه فرهاد نتیجه چنین فرآیندی بود. این مدرسه به نام برادر درگذشته او نامگذاری شد، اما از همان روزهای نخست سنگبنای شیوهای نو در آموزش و پرورش را با تکیه بر خلاقیت به یادگار گذاشت که تا قبل از انقلاب عملا به مرکزی مهم و پژوهشی برای ارائه مسیرهای تازه در آموزش و پرورش ایران شهرت پیدا کرد.
مقوله دیگری که خانم میرهادی بر آن انگشت تاکید نهاد مقوله خواندن و کتابخوانی برای کودکان بود. شورای کتاب کودک حاصل ایده او و برخی از دوستان و همراهان او بود که در نهایت به یک مرکز و مرجعی معتبر برای معرفی کتابهای کودکان و نوجوانان بدل شد که این مرکز نیز همچنان و بعد از گذشت دههها مرجعی مطمئن برای خانوادهها و کودکان و نوجوانان به شمار میرود و آثاری که سالانه از سوی این نهاد معرفی میشود، عمدتا درسهای اخلاقی و رفتاری را در لایهای پنهان از داستان و رمان و شعر و دیگر گونههای ادبی به دانشآموزان و مخاطبان میدهند.
این که او جامعه هدف خود را در همان حیطه سنین آموزش قبل از دانشگاه تعیین کرد و تمامی عمر و وقت و انرژی خود را برای چنین هدفی گذاشت نشان میدهد که او نقطه حساس رشد و توسعه انسانی را دریافته بود.
امروزه بر همگان ثابت شده است که اگر هر کشوری بتواند آموزش و پرورش و اصولا آموزشهای قبل از دانشگاه را به نحوی سامان دهد که افرادی آزاد فکر و مستقل و صریح و صادق تربیت شوند، جامعه نیز رو به تعالی و رشد و پیشرفت خواهد گذاشت.
کار دیگر خانم میرهادی، سرپرستی و تدوین کتاب مرجع دائره المعارف کودکان و نوجوانان بود که هنوز هم تالیف آن ادامه دارد و تا کنون بیش از ۱۲ جلد آن به بازار کتاب عرضه شده است.
امروزه البته دسترسی به اینترنت و برخی سایتهای مرجع و یا سایتهای با قابلیت جست وجو مثل گوگل، دسترسی به اطلاعات را بسیار آسان کرده است، اما در آن زمانها که سنگبنای دائرهالمعارف کودکان و نوجوانان گذاشته شد، بسیاری از افراد برای دانستن کوچکترین چیزی باید روزها و شبها کتابها و نشریات را مرور میکردند. خانم میرهادی با ایده ابتکاری این دائره المعارف توانست برخی از کلیدیترین مفاهیم را در قالب نثری روان و خواندنی در اختیار مخاطبان قرار دهد.
این کار سهمی جدی در دسترسی افراد به اطلاعات دقیق و درست از هر مدخل به دست داد که هنوز که هنوز است کارگشا و موثر است، ضمن آنکه زبان و نثر کتاب به گونهای است که کودک ده ساله هم آن را در مییابد و اصولا یکی از دغدغههای خانم میرهادی برای نگارش چنین فرهنگنامهای آموزش دادن به کودکان و نوجوانان برای استفاده از آثار مرجع بود که اطلاعات تحلیلی و درست را بتوانند با سادهترین زبان دریابند و به کار برند.
اگر یک تن در زیست و زندگی کاری و حرفهای خود حتی یکی از این نشانهها را بر جای میگذاشت نام و یادش در خاطرهها باقی میماند. بنا بر این با چنین پیش زمینهای قطعا تاریخ فرهنگ و ادب و آموزش ایران نام توران میرهادی را همهگاه در ضمیر بیدار خود به خاطر دارد. به خصوص برای آنانی که سالیانی با او زیستهاند. از مدرسه فرهاد در سالهای دهه ۳۰ تا شورای کتاب کودک و فرهنگنامه. خانم میرهادی نمونهای شاخص از زنی تاثیرگذار در عرصه فرهنگ و آموزش ایران بود. یادش گرامی باد.